تکنولوژی‌های آموزشی در سرای نوآوری/ گزارش میدانی «فرهیختگان» از حضور واحد تهران‌غرب دانشگاه آزاد اسلامی در دهمین نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۱
به گزارش روابط عمومی تهران غرب به نقل از روزنامه نگار فرهیختگان، در دهمین نمایشگاه اینوتکس که با توجه به تداوم همه‌گیری ویروس کرونا به صورت تلفیقی حضوری و مجازی برگزار شد، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان، شتاب‌دهنده و مراکز رشد متعددی با جدیدترین تولیدات و محصولات و طرح‌های خود حاضر شده بودند. این نمایشگاه که در پارک علم و فناوری پردیس برگزار شد، میزبان برخی مراکز دانشگاهی هم بود که شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاقی در آنها به فعالیت می‌پردازند و نمونه‌هایی از فعالیت‌های خود را در این نمایشگاه به نمایش گذاشتند. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران‌غرب تنها واحد این دانشگاه است که در نمایشگاه اینوتکس امسال حضور فعالی داشت.
سرای نوآوری مرکز تهران‌غرب
ریحانه مقیثه، از اعضای سرای نوآوری واحد تهران‌غرب به «فرهیختگان» می‌گوید: «سرای نوآوری این واحد دانشگاه آزاد اسلامی، تنها سرای نوآوری است که در زمینه تکنولوژی‌های آموزشی فعالیت می‌کند. استارتاپ‌ها و افرادی که علاقه‌مند به پیشرفت هستند و تمایل دارند تبدیل به شرکت شوند، می‌توانند مستقیم وارد سرای نوآوری شوند یا در غیر این صورت، وارد مرکز رشد شده و با قرارگرفتن در دوره پیش‌رشد، با حمایت‌ها و کمک‌های سرا یا وارد سرای نوآوری شده و اتاقی اجاره کرده یا به‌طور شخصی فعالیت کنند. سرای نوآوری واحد تهران‌غرب به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از پارک علم و فناوری کار می‌کند.»
به گفته او، در این سرا حدود ۲۰ استارتاپ، هفت واحد فناور و یک شتاب‌دهنده «اتود» که در حوزه تکنولوژی آموزشی و تحول دیجیتال کار می‌کنند، در این سرای نوآوری حضور دارند. برخی شرکت‌های دانش‌بنیانی هم که در این مرکز حضور دارند، محصولات خود را به مرحله تجاری‌سازی رسانده‌اند.
باکس‌های آموزشی و معمایی برای دانش‌آموزان
شرکت اسکولیپ، از شرکت‌های خلاق زیرمجموعه فعال در سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب است. این شرکت، باکس‌های آموزشی و معمایی برای دانش‌آموزان تولید می‌کند که برای اولین‌بار در ایران به این شکل اتفاق می‌افتد و حتی در دنیا هم چنین نمونه‌ای با این قابلیت‌های گسترده تاکنون ساخته نشده است. جعبه‌ها براساس دروس تحصیلی دانش‌آموزان برای پایه‌های مختلف اول تا دوازدهم طراحی شده‌اند و در هرکدام از آنها دروس مختلف تحصیلی و معماهای خاص قرار گرفته که از یک قسمت شروع شده و به مرور، دانش‌آموزان مراحل را پشت‌سر می‌گذارند. این شرکت کار خود را از سال ۹۸ آغاز کرده و به گفته علی خِدری، مدیرعامل شرکت اسکولیپ، از همان ابتدا با هدف آموزشی و تسهیل این امر حرکت کردیم. او می‌گوید: «در تیم اجرایی شرکت یک‌سری معلم بودیم که روی اتاق‌های فرار هم کار می‌کردیم. دغدغه ما همیشه این بود که دانش‌آموزان وقتی اتاق‌های فرار را بازی می‌کنند، هیچ بار علمی برای آنها به دنبال ندارد و بیشتر جنبه سرگرمی دارد. همین امر باعث شد این ایده به مرور شکل گیرد و ایده اصلی از سال ۹۵ شکل گرفت و آزمون و خطاهای مختلف، مواد و سبک‌های مختلف بازی مورد آزمایش قرار گرفت و سال ۹۸ تیم نهایی ایجاد شد و شرکت به ثبت رسید و کار به‌طور رسمی کلید خورد.»
او تاکید می‌کند جعبه‌های آموزشی که ما در شرکت تولید می‌کنیم، جنبه فروش ندارد که بخواهیم آن را به تجاری‌سازی برسانیم بلکه این طرح را در مدارس مختلف اجرا می‌کنیم. درحال حاضر، جعبه‌ها به اندازه اجرا در سطح مدارس تهران اجرا شده و قرار است بقیه استان‌ها را هم به مرور پوشش دهیم. به‌عبارتی، شرکت اسکولیپ نوعی شرکت خدماتی به مدارس محسوب می‌شود. برای تهران برنامه فروش به مدارس در نظر گرفته نشده اما درحال بررسی اعطای طرح نمایندگی به شهرستان‌ها هستیم و بازهم طرحی برای فروش محصول نداریم، چراکه صرفه اقتصادی برای مدارس به دنبال ندارد و هر جعبه را برای هر سال تحصیلی تنها یک‌بار می‌توانند استفاده کنند. برای هر پایه تحصیلی سه باکس یا جعبه طراحی و تولید شده است و برای هر پایه تحصیلی سالانه سه مرتبه به مدارس مراجعه کرده و آموزش‌ها را انجام می‌دهیم و به همین ترتیب، توجیه اقتصادی برای مدارس ندارد؛ مگر اینکه مدرسه‌ای تمایل داشته باشد به‌عنوان نماینده با ما همکاری کند که به این ترتیب، مدارس دیگر را هم حمایت می‌کند.
خدری در ادامه صحبت‌هایش به تشریح عملکرد جعبه‌های آموزشی می‌پردازد و می‌گوید: «به‌طورکلی برای ۱۲ پایه تحصیلی و برای هر پایه سه جعبه داریم که تعداد کلی جعبه‌های ما به ۳۶ جعبه می‌رسد. هرکدام از این جعبه‌ها شامل یک جعبه کلی است که داخل آن ۸ تا ۱۰ معما تعبیه شده است. این معماها از یک نقطه شروع و به یک نقطه ختم می‌شود؛ هر مرحله‌ای که انجام می‌شود، به یک رمز یا وسیله‌ای می‌رسند که در مراحل بعدی می‌توانند از آنها استفاده کنند. ویژگی مثبتی که این جعبه آموزشی دارد، کار گروهی است که در قالب بازی صورت می‌گیرد، به‌گونه‌ای که در هرکدام از باکس‌های این جعبه چهار تا ۶ دانش‌آموز همزمان باید درگیر باشند. درواقع، این بازی طوری طراحی شده که حتماً فعالیت‌ها باید به صورت گروهی انجام شود تا نقصی که در نظام آموزشی و شخصیتی ما ایرانی‌ها وجود دارد، تقویت شود. در جامعه ما، کار گروهی بسیار ضعیف است و افراد بیشتر ترجیح می‌دهند تک‌روی کرده و بازهم کار انفرادی را در اولویت کار خود قرار دهند.»
مدیرعامل این شرکت خلاق با اشاره به جعبه‌ای که به‌عنوان نمونه در نمایشگاه حضور دارد، اظهار کرد: «این نمونه جعبه که برای مقطع نهم طراحی شده، از یک معمای ریاضی شروع می‌شود. این معما را که حل کنند، به قفل جعبه کناری آن می‌رسند. داخل این جعبه، یک‌سری لوله آزمایش و کاغذ تورنوسل تعبیه شده که باید باز و اسیدی بودن مواد داخل آن را تشخیص دهند. سپس براساس آن، کدی در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌گیرد که رمز مرحله بعدی است. در برخی مراحل ابزارهایی مانند آهنربا که در یکی از این جعبه‌ها قرار گرفته، به دانش‌آموزان داده می‌شود که می‌توانند در مراحل بعدی از آنها استفاده کنند. در قسمت بالای این جعبه، جدول مندلیف طراحی شده که سه عنصر آن مجهول است و با کاغذ معما و راهنمایی که به آنها داده می‌شود، رمزی به دست می‌آید که قفل یک مرحله دیگر باز می‌شود. گروه‌ها باید دقت داشته باشند که از ابزارهایی که در فرآیند بازی در اختیار آنها قرار می‌گیرد، در کدام مرحله می‌توانند استفاده کنند.» او تاکید می‌کند که دروس مختلفی شامل ریاضی، فیزیک، شیمی، جغرافی و… در این جعبه‌ها گنجانده شده تا دانش‌آموزان بتوانند علاوه‌بر تمرین دروس فراگرفته شده، سرگرم شوند.
در این جعبه آموزشی و سرگرمی مراحل ثبت اختراع داخلی را می‌گذارند و قرار است با همکاری معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری، ثبت اختراع آمریکا را هم به‌زودی انجام دهد. نام «اسکولیپ» ادغامی از دو واژه خارجی «مدرسه» و «فرار» است. هزینه ساخت جعبه‌ها متفاوت است و براساس موادی که داخل آن استفاده شده، فرق می‌کند و برخی از آنها مصرفی است و بعد از هربار استفاده باید دوباره جایگزین شود. با توجه به اینکه برای هر مقطع تحصیلی سه جعبه طراحی شده، این شرکت برای هر مقطع، سه مرتبه برای آموزش به مدارس مراجعه می‌کند. خدری در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اشاره می‌کند که این جعبه‌های آموزشی تا حد بسیار زیادی در یادگیری دانش‌آموزان اثرگذار است. هدف ما این بود که دانش‌آموزان به‌طور فیزیکی با هم در ارتباط باشند و حتی به‌رغم اوضاع کرونا، خیلی درگیر فضای مجازی نباشند.
شرکت رادوین فعال در حوزه ارتباط تصویری
شرکت رادوین ازجمله شرکت‌هایی است که به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از سرای نوآوری واحد تهران‌غرب فعالیت می‌کند. این شرکت در زمینه ارتباط تصویری آنلاین فعالیت می‌کند و تمام مراکز آموزشی و خدماتی که نیاز به آموزش تصویری آنلاین و جلسات دارند، می‌توانند از این سیستم استفاده کنند. نسترن کاظمی از اعضای رادوین به «فرهیختگان» می‌گوید: «این شرکت در قالب سیستم «ویدومیت» فعالیت‌های خود را انجام می‌دهد. این سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده که حتی قابلیت رزرواسیون را هم دارد و افرادی که قصد شرکت در وبینار یا کلاس آموزشی را دارند، از طریق این سیستم رزرو خود را انجام دهند و سپس به صورت آنلاین لینک حضور در جلسه برای کاربران ارسال شده و آنها در ساعت مقرر مراجعه کرده و از وبینار و کلاس آموزشی استفاده می‌کنند. «ویدومیت» درواقع پلتفرمی است که نیاز به نصب روی گوشی یا سیستم ندارد و نوعی سیستم ابری است که تنها با وارد شدن به لینک مربوطه، کاربران می‌توانند از فضای ایجادشده استفاده کنند.»
او اشاره می‌کند: «ویدومیت به‌طور تخصصی روی کلاس‌های آموزشی متمرکز نشده بلکه سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده است که هر کسب‌وکاری که نیاز به برقراری ارتباط تصویری حتی برای مصاحبه‌های کاری دارد، بتواند از آن استفاده کند. ابزارهایی که در اختیار کاربر قرار می‌گیرد و نیز دسترسی ساده ورود به آن و اینکه نیاز به دانش خاصی برای استفاده ندارد، جزء ویژگی‌هایی است که می‌تواند «ویدومیت» را نسبت به دیگر رقبا متمایز کند. نرم‌افزار ویدومیت به صورت پکیج اشتراکی ماهیانه، سه‌ماهه و سالیانه ارائه می‌شود و حتی افرادی که تنها یک‌بار قصد استفاده و شرکت در یک وبینار یا جلسه آموزشی را دارند هم می‌توانند تنها با خریداری همان یک جلسه، نیاز خود را برآورده کنند.»
تولیدکننده دستگاه‌های تصفیه هوا و آب با اُزون
شرکت دانش‌بنیان فنون آرداسبز تولیدکننده دستگاه‌های اُزون ژنراتور است که برای تصفیه هوا و آب، ضدعفونی هوا و آب مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها در ظرفیت‌های متفاوت، از دستگاه‌های کوچک خانگی گرفته تا دستگاه‌های صنعتی در این شرکت تولید می‌شوند. دستگاه‌های کوچک خانگی برای شست‌وشوی میوه و سبزی، ضدعفونی گوشت و آب اُزونه آشامیدنی استفاده می‌شود. همچنین برای ضدعفونی هوا هم دستگاه‌های کوچک خانگی طراحی و تولید شده‌اند که هوای یک اتاق را می‌توان با آن استریل و ضدعفونی کرد. سایزهای بزرگ‌تر این دستگاه‌های تصفیه و ضدعفونی هوا، دستگاه‌هایی با نام «پلاسمایر» است که اتاق جلسات، داروخانه‌ها، بیمارستان‌ها، مهدکودک‌ها و سالن‌های ورزشی را می‌توان به واسطه آنها ضدعفونی کرد. دستگاه‌های بزرگ‌تر از این هم در قالب دستگاه‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی تولید می‌شوند که برای تصفیه آب و فاضلاب به کار می‌روند و برای ضدعفونی و پالایش آب استخر و صنایع نساجی کاربرد دارند. در این دستگاه‌ها از فناوری «کرونادیزشارژ تخلیه الکتریکی» استفاده می‌شود که عملکردی مانند رعد و برق دارد. هوای ورودی توسط دستگاه جذب شده و با جرقه الکتریکی آن را تبدیل به اُزون می‌کند و خروجی آن در قالب گاز اُزون از دستگاه خارج می‌شود. از آنجایی که نمی‌توان اُزون را ذخیره کرد، باید دستگاهی وجود داشته باشد که در محل اُزون را تولید کند و اُزون ژنراتور دقیقاً همین کار را انجام می‌دهد به‌طوری که اُزون را در لحظه تولید و در محیط پخش می‌کند. اُزون اکسیدکننده فوق‌العاده قدرتمندی نسبت به کلر، الکل و دیگر مواد ضدعفونی‌کننده است و به همین دلیل در امر تصفیه آب و هوا از آن استفاده می‌کنند. شرکت «فنون آردا سبز» از ۱۵ سال پیش تاکنون این دستگاه‌ها را تولید می‌کند.
شتاب‌دهی و رشد استارتاپ‌ها با «اتود»
شتاب‌دهنده بخشی از مراحل رشد را برای استارتاپ‌ها و شرکت‌ها فراهم می‌کند. یکی از این شتاب‌دهنده‌ها به نام «اتود» به‌تازگی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد واحد تهران‌غرب راه‌اندازی شده و در نخستین روز برگزاری نمایشگاه اینوتکس ۲۰۲۱ افتتاح شد. حاجی‌پور، مدیر شتاب‌دهنده «اتود» در گفت‌وگو با «فرهیختگان» می‌گوید: «این شتاب‌دهنده در سرای نوآوری همین واحد دانشگاهی مستقر است و استارتاپ‌ها و هسته‌های فناوری که در زمینه تحول دیجیتال و آموزش فعالیت می‌کنند، در صورت تکمیل درخواست از سوی استارتاپ‌ها و بعد از بررسی شرایط آنها و تایید نهایی، حمایت‌های مالی، منتورینگ و سرمایه‌گذاری و فضای کار اشتراکی و… برای آنها فراهم می‌شود تا بتوانند در بستر شتاب‌دهنده به کار خود ادامه داده و به مرحله رشد و شکوفایی برسند. درواقع، این استارتاپ‌ها و هسته‌های فناور در قالب ایده جذب شتاب‌دهنده می‌شوند و در فرآیند شتاب‌دهی قرار می‌گیرند. این شتاب‌دهنده از اسفند سال ۹۹ آغاز به کار کرده و درحال حاضر، ۵۲ استارتاپ ارزیابی شده‌اند و حدود ۱۹ استارتاپ در مرحله پیش‌شتاب‌دهی قرار دارند.»