یازدهمین نشست سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب برگزار شد

وی افزود: متاسفانه دانشجویان به خصوص در دروس علوم پایه مانند فیزیک و ریاضی ضعف دارند و این یکی از معضلات دانشگاه آزاد است. یکی از روشهای مناسب برای رفع آن، حل تمرین است و باید این کلاس ها به کمک اساتید متخصص و مجرب در کل رشته ها گسترش باید.

درادامه دژم، عضو هیأت علمی گروه فیزیک گفت: ما توانستیم برای دانشجویان هفته ای یک جلسه کلاس حل تمرین برگزار کنیم. بعد از یک ترم دانشجویانی که در این کلاس شرکت می کردند متقاعد شدند که برای آنها چقدر مهم است تا زمانی که یاد نگیرند و مساله را حل نکنند، نمی توانند درسها را پاس کنند، بخاطر همین هدف من این بود که دانشجویان چگونه مساله حل کنند درنهایت افرادی که شرکت کردند همه قبول شدند و بالاترین نمره متعلق به کسانی بودکه در کلاس حل تمرین شرکت کرده بودند.

دژم افزود: برای ترمهای آینده اگر امکان داشته باشد ما بتوانیم حل تمرین را بصورت مجازی داشته باشیم خوب است که البته این بصورت ایده است. یعنی کلاس حضوری باشد ولی حل تمرین به صورت مجازی برگزار شود تا با مشکلات نبود کلاس کافی و تداخل کلاس های حل تمرین با دیگر کلاسهای دانشجویان روبرو نشویم.
سپس داداندیش افزود: از شمسایی خواستم این موضوع را درکل رشته ها نهادینه کند، یعنی تجربه موفق چندساله خود در گروه عمران را قانونمند و به آیین نامه تبدیل کنند. در اینصورت می توانیم بر اساس آن دستیار آموزشی تعریف کنیم و از دانشجویان مستعد در دانشکده بعنوان دستیار آموزشی در رشته های مختلف استفاده کنیم.

در ادامه شمسایی ضمن ارائه گزارشی از جلسه حل تمرین و همچنین برگزاری دو کلاسی که بصورت PBL برگزار شد گفت: با توجه به برگزاری کلاس حل تمرین در گروه عمران در دروسی مانند استاتیک، دینامیک، مقاومت مصالح، بتن، فولاد، سیالات، و مکانیک خاک، این ترم تصمیم گرفتیم این موضوع را قانون مند کنیم.

وی افزود: این روش تاثیراتش درکلاس های مجازی و دروس پایه دیده شده است. مانند تاثیر حل تمرین فیریک در استاتیک، یعنی به نوعی دانشجویان برای درس خواندن گروه تشکیل می دادند. این موجب شده دانشجویان کارگروهی انجام دهند و در دروس فنی (استاتیک و دینامیک) آمادگی بیشتری داشته باشند.

شمسایی گفت: دراین ترم بعلت کرونا که دروس را نتوانستیم بصورت حضوری برگزار کنیم و چند جلسه را بصورت مجازی برگزار کردیم توانستیم کلاسحل تمرین را هم برگزار کنیم.

وی در خصوص دو کلاس برگزار شده PBL گفت: در کارگاه آموزشی یک روزه که درتابستان سال گذشته برگزار شد، همه گروهها شرکت کردند، در رشته مهندسی عمران برای دروس اصلی، نمی توانستیم همه دروس را به صورت PBL برگزار کنیم وقرار شد بعضی از درسهای مدیریتی مثل مدیریت پروژه، مدیریت کارگاه را به صورت PBL برگزار کنیم. که از نکات منفی آن میتوان گفت که متاسفانه بدلیل افت سرعت اینترنت در پاییز و قطعی های مکرر آن مجبور شدیم به سیستم قدیمی برگردیم. من پیشنهادم این است که PBL را برای دروس کارشناسی ارشد شروع کنیم شاید بهتر باشد. چون درس روش تحقیق میگیرند خیلی کمک می کند بتوانند اطلاعات درست استخراج کنند.

در ادامه داداندیش پیرو صحبتهای شمسایی بیان داشت: انتخاب درس در PBL،سطح دانشجویان، تلاش استاد برای طراحی مسئله درس در PBL بسیار مهم است و ما در این حوزه سریع نمی توانیم به اصل مطلب برویم. هدف ما این است جریان آموزش را در دانشگاه شیرین کنیم و آن را منجر به یادگیری کنیم. می توان یک سرفصل را تبدیل به PBL کرد. و دانشجو لذت یادگیری راتجربه کند. ما باید سعی کنیم PBL را بومی سازی کنیم، برای بومی سازی راه حل ارائه دهیم.
سپس عالمی، عضو هیأت علمی گروه زبان، گزارش استفاده از روش PBL برای افزایش یادگیری زبان انگلیسی کارشناسی مهندسی عمران در ترم گذشته را تشریح کرد.

وی گفت: محوریت PBL دانشجو است و مهارت حل مسئله، برقراری ارتباط و کار تیمی را در کلاس تجربه می کنند، و این مهارتها را تقویت میکنند.

عالمی افزود: این جلسات طرح اولیه تحقیق و ابزار تحقیق را تهیه کردیم. نگرش دانشجویان را بر اساس جنیست و رشته آنها میخواستیم از هم تمیز بدهیم و هدف این بود که ببینیم نگرش آنها نسبت به روش PBL متفاوت است یا خیر ، بنابراین با ابزاری که تهیه شد طی یک ترم تحصیلی تاثیر PBL را دریادگیری زبان آنها بررسی کردیم.

درادامه اصغری، دانشجوی دکتری واحد که در این روش همکاری داشتند و مدرس زبان عمومی دردانشگاه هم هستند، با بیان اینکه در ترم گذشته برای یکی از کلاسها روش PBL را انتخاب کردیم گفت: بر اساس تجربه دانشجویان خیلی علاقه به حضور در کلاسهای زبان نشان نمی دهند و به دشوار بودن آن اشاره می کنند، بهمین خاطر این روش را در دو فاز اجرا کردیم فاز اول یک پرسشنامه طراحی کردیم، حدود ۳۸۰ نفر جمع آوری و آنالیز کردیم و در فاز دو با ۳۵ نفر دانشجویان رشته عمران که ترم یک و دو بودنداجرایی کردیم از اول ترم اینطور بود کلاً سیستم را از حالت معلم محور خارج کرده و دانشجویان درگروههای ۵ نفره به صورت گردهم نشستند، از همان جلسه اول با ویدیو و اینترنت کانکشن به این ترتیب کلاس را پیش بردیم در این کلاس دانشجویان خودشان درس می دادند، مسئله ای را مطرح می کردیم وبعد آنها به دنبال راه حل آن بودند و تمرینهای مربوط به آن را حل می کردند.

به گفته وی این حالت باعث پیشرفت همه دانشجوها حتی دانشجوهای ضعیف شد. به نظر می رسد دانشجویان باید از ابتدای ورود به دانشگاه با PBL آشنا شوند و بستر مناسب به همراه تعیین پروژه های ترمیک مطابق با رشته دانشجو باشد.

سپس منصور، عضو هیأت علمی گروه کامپیوتر هم گزارشی از کلاس مباحث ویژه دو و چالشها، محدودیتها و رویکردهای بکار گرفته شده در رشته مهندسی کامپیوتر ارائه کرد دلیل آنکه دانشجویان از ترم ۶ به بعد این درس را انتخاب می کنند این است که پختگی لازم را برای پیاده سازی روش PBL داشته باشند.
وی افزود: تقریباً ۵۰ درصد کلاس به صورت کلاسیک اداره می شود منتهی تکالیف به صورت PBL هستند، در واقع چالشی هست که آیا پیاده سازی روش ما گروه محور باشد یا نباشد، زمینه های مدنظر گرفته شده در این درس، زمینه های جدید اپلیکیشن های کامپیوتری است. نکته این است که دروس برنامه نویسی یک سری ویژگیهای ذاتی دارند ارائه PBL یا مسئله محور را مناسب می کند.
عضو هیات علمی واحد تهران غرب بیان داشت: در شناسایی مسئله و طرح مسئله، اگر یک مسئله مشترک دراختیار دانشجویان قرار گیرید می تواند بهتر باشد. ابتدا دانشجویان از پروژه های بزرگ ترس و واهمه دارند.

باتوجه به تجربه ای که درطول تدریس به وجود آمده، برای از بین ترس، در واقع بخشی از زمان کلاس تخصیص داده شود به مفاهیم دریک زمینه، کم کم دانشجو موضوعی که مورد علاقه خودشان است انتخاب کرده و بعد چه پروژه ای را انتخاب کنند در یک جلسه کلاسی پیاده سازی آن را به سایر دوستانشان آموزش دهند.
چارچوبی مشخص شد که دانشجو باید یک سری مهارتها و دانش ها را خودش یاد بگیرد نه به صورت گروهی، اگر لازم دانست خود به تنهایی از افراد دیگر کمک گرفته و تیم سازی کند، نکته این است چون ارزیابی ما در دانشگاه آزاد بصورت فرد محور است مشکل داریم که بصورت تیم محور دانشجویان را پیش ببریم و ارزیابی کنیم.
در پایان این جلسه دکتر شریفی ضمن تشکر از حاضرین، پیشنهاد برگزاری یک سمینار عمومی در حوزه PBL به صورت مجازی را مطرح کرد. و حاضرین در خصوص پیاده سازی آموزش بر مبنای حل مسئله (PBL) پس از ارائه نظرات و پیشنهادات به بحث و تبادل نظر پرداختند.